Minggu, 03 Juni 2007

PITUAH AYAH 2

Dalam kampuang duduk sinan taratak dahulunyo batanang-tanang anak duduak ayah maansuo jo bicaro elok-elok buyuang kaparak tutuah lah dahan jua ambiek ka hulu tangkai ladiang elok-elok buyuang manyimak kok lai tasabuik dinan bana ambiek kaguru kapambandiang nyampang bukan nan tabaco lah dek binguang badan juo tinggakan jadi sarok laman ka Tuhan subananyo.

Dulu lah Ayah sabuik juo, baraso mangko manusia dijadikan untuak pamimpin di alam ko “khlifatullah” jabatannyo wakia Tuhan di muko bumi. Kamudian nan dari pado itu, kapado kito laki-laki dibari pulo tugas khusus sabagai pamimpin perempuan “arijalu kallahu na ‘alla nissa’” (laki-laki itu pemimpin bagi wanita), baitu bunyi surek Nissa’ ayat ka tigo puluah ampek. Di ayat lain Allah firmankan “ku amfusakum wa ahlikum nara” (peliharah diri mu dan ahli mu dari api neraka). Siapo nan ahli manuruik syarak, partamo istri, kaduo anak, katigo nan dibawah parwalian. Merekalah nan kadisalamaikan lahia batin dunia akhirat.

Mako dek sabab karano itu nak, sabagai anak laki-laki nan dimaso kutiko nantik lamo lambek katibo juo. Waang ka jadi urang gadang mamikua baban tangguangjawab mamimpin di rumah tanggo. Bukankah jadi gubalo nak, sajak parentah nan sabuah taruih larangan nan sapatah caro mauruih anak bini, lai kok taracak dalam bana indak manyimpang dari hukum. Tantangan apakah mambarikan, nasi sarimah nan basuo, aia satitiak nan bataguak, pitih sakupang ka balanjo, kain sabanang nan bapakai. Lai kok di jalan Allah atau bacampua barang haram. Sadonyo ka ditanyo nak, sadonyo ka disudi ka disiasek, di pareso di meja hijau dihadapan kadil mujalil. “kulukum raim wa kul raim mas’un harrahim yati” setiap kamu pemimpin, dan setiap pemimpin akan ditanya tentang kepemimpinannya baitu Rasulullah baparingek. Mako jaan pado laknati, payah bana nak. Upah tajawek kabau pincang dihalau bahabih hari utang lah nyato batungguan. Kini-kini ayah kanakan, hati-hati mancari jodoh. Jaan basuo bakato urang, babaju kasungguah lusuah, katak-katak di langan, lahguyah mangkonyo rusuah, mandapek raso kahilangan.

Tansano mamiliah kayu ka bajak, mako carilah nan lantiak landai, nan bungkuak agak malaua, jan rumik bana manarahnyo. Piliah dagiangnyo nan bapilin bamatan bamato-mato, batarek baurek-urek. Mungkasuiknyo, kok tasorong bajak ka batu sah maliuk mato singka, kabau nan indak payah amaeik. Satantang mamiliah parampuan, ado anam nan ka dipandang. Manolah wajah nan anam, partamo rancak ruponyo, kaduo mulia bansonyo, katigo banyak haratonyo, kaampek tinggi sikolanyo, kalimo haluih budinyo, nan kaanam taat agamonyo.

Carilah sabaliak kampuang yuang, pareso bilang nagari bak mamiliah baniah satampang. Nan rupo elok rawiknyo rancak kok kuniang putiah barasiah, kok itam manih manjalinok, gadang nan indak gadang bana, gapuak tangguang, kuruih tak jadi, langkahnyo tagonyek-gonyek, lenggoknyo cando baukua caliak taguah pandang mandanyuik. Pado galak senggeang balabiah ndak basikek manih juo (he he ..).

Sudah itu nan banso tinggi badarah biru, anak rajo turun tamurun anak puti sulik basulik. Ibu dosen, bapak pejabat, mamak cadiak urang tapandang minantu lareh daulunyo. Piliahlah pulo nan kayo banyak harato, sawah bajanjang turun bukik parak laweh tumpak batumpak bantian jo kabaua tabilang. Rumah mewah oto balirik, tokonyo sabalik pasa, tiok bank badepoosito, jo remot mambukak laci. Satantang sikolanyo, urang tadidik tapalaja S-1 di bidang Hukum Pascasarjana Ekonomi Doktor Anda (Dra) bagayuik pulo kini MA. nan diangannyo. Bahaso inggris baaia tajun bahaso jerman indak maangok, kono japang jo mandarin.

Alun sampai di sinan sajo yuang, nan baradat babudi aluih, pituah lunak kato marandah, gayanyo anggun kaibuan. Lincah supel basopan santun, tapakai tata krama kode jo etik pergaulan, sahinggo maadok ka bawah tak manakua diateh pantang kalinduangan kayo musikin tak basisiah. Panghabisan nak, gadih muslimah pakai jilbab, iman taguah amalan ta’at, juara umum MTQ pengurus remaja masjid pandai dakwah jo ceramah. Itu kok kandak buliah pintak balaku tu buyuang. Tapi manuruik pandapek ayah, raso tak mungkin ka batamu sarik buliah larang basuo antah di dalam kato-kato. Kadang-kadang iyolah dapek nan dihati, tapi tak dapek bakandak hati, nan bak ibarat pantun urang “Patah silaro junjuang siriah maraok ka rumpun bambu, daun nan duo tigo alai digatia anak dari maso, satokoh kain dipiliah, alah lah dapek nan katuju banang haluih coraknyo kanai, sayang baginjai kapalonyo”. Kok tidak basuo nan sado nantun, diantaro nan anam kadicaliak usah tatumpu ka nan ampek. Tapi utamokan nan duo macam yaitu budi jo agamo. Sabab akibaiknyo nak, rancak rupo indak baiman, itu pangka cilako dalam kampuang manggata dalam nagari. Buliah banso babudi indak, congkak takabua tantangannyo manjajok di masyarakat. Urang kayo jauah agamo, tumbuah lah tamak jo sarakah, jo pitih urang diagonyo. Ilmu tinggi akhlaknyo kurang, alamaik cadiak nak manjua nagara, digadaikannyo.

Sabaliaknyo nak, rupo kurang tampan manangah, awak bansaik sikola tangguang urang darai banso dibawah sudah yatim piatu pulo. Tapi inyo babudi elok baso iman taguah ibadah taat, itulah urang ka dipiliah. Sasuai jo hadis Nabi “fa’alika bizati tinni wal khuluk faribat jaminu’ (hendaklah kamu memilih istri yang baik agama dan akhlaknya kalaulah tidak demikian niscaya kamu kecewa) Hadis Sayyah riwayat Ahmad.

Sudah kurun kian nambah kian ayah saran ayah anjurkan, ambiaklah nan elok ditangah latak tulang pungguang sabab malabiahi ancak-ancak mangurangi sio-sio sapanjang tubuah bayang-bayang, yang sedang-sedang saja baitu syair lagu dangdut.

Kok mato kan iyo condong ka nan rancak, nak salero tumbang ka nan lamak itu wajar sajo itu manusiawi. Mako carilah nan elok rupo, manih dipandang, ubek jariah palarai payah, pamenan mato patang pagi. Tapi usah nan rancak jo pangamek nak, bintang kampus bungo nagari idola anak mudo-mudo jangan, isuak diri ang disesonyo, picayolah ke ayah. Apo sabab, dek awak manaruah balamau tantu sabalik buruang maangguak tiok lalu, tiok mamatiak, urang singgah manjujai juo, di maa katahan sangkak pimpi ang yuang raso kalapeh dari tangan, ibo ayah nasib ang beko nak, tarumuak bak kalah main, makan hati barulam jantuang, gilo bamato kabalakang. Satantang asa katurunan caliak lah urang baiak-baiak kaji salampih nan diateh. Kok lai barasiah jo ulunyo barasiah juo ka muaro. Bapak balang anaknyo kuriak tibo di cucu rintiak juo. Maliek ragi katurunan itu paralu nak, paralu. Namo nan dipandang usah bansonyo bukan badarah rajo-rajo, turunan lareh angku damang, ndak paralu. Sabab baitu kato ayah. Dek awak urang biaso, ayah takuik ayah kuatir, waang dipandang remeh urang, bak pantun-pantun rang pagurau koe “basimpang jalan ditembok, tatumbuak di pintu kabun kakida ka kampuang cino, urang siriah awak karakok yuang lai bana saroman daun di raso balain juo”. Kok dapek mamiliah jodoh nak, usah nan kayo rayo bana. Tapi satingkek beda salisiah diateh awak sabanang, kok lai bagian samo bansaik, bajaso tiok baragiah tau jo syukur jo nan ado. Walau kito nan mambalikan labiah balenang nan di urang tapi jo nan kayo kumari bedo diseokan rumah sapetak eloklah gudang rang gaeknyo. Dipadianyo mangontrak kunun pulo mambali rumah awaklah nyato urang manompang raso tajajah lahia batin. Taroklah kini lai saulah, tapi dimaa batandan karambi tuo basobok samo pambaean awaklah kulai kucuik dulu malangkah tauntuak-untuak mangecek bak pita kusuik. Indak kanaiak panji-panji ang yuang. Dibae pulo manjauah, manyisiah dari nan banyak disinan mangko tambah parah, tajarak silaturahmi kasihan jo anak-anak inilah korban pasenjangan. Kasimpulannyo nak, si Maya gadih rang Bayua bintang SMA Panyinggahan bamiang lalok di kasua sanang di lapiak panjamuran.

Satantang jo pandidikan, iyo handaknyo urang sikola gadih tadidik tapalajar, sabab dimaso-masi bak kini kalaulah hanyo tamaik SD konon tak pandai tulih baco, alamaik ka sampik alam deknyo cangguang di dalam pargaulan. Kok dapek pintak jo pinto, sahamba-hamba ujuang tabu, marasai duduak di SMA andaknyo. Kok alah sabantuak itu mudah-mudahan manangkok parabolanyo indak ka binguang memble banak. Sungguah pun baitu nak, ado ciek nan kadiingek, yaitu jaan tinggi sikolanyo dari awak, andaknyo satingkek di bawah awak, atau sataraf sakadudukan. Jampang tapaso tinggi juo usah manyuruak jauah bana. Sabab tinggi kalau nan dipimpin dari nan mamimpin, di maa wibawa dilatakkan, nan bak bilah panggiriak basi baa bana kuek manggisa bilah ka tingga bilah juo, tuah taimpik sajak dulunyo. Caliaklah ayam baranak itiak, sajak talua lah diarami, tibo wakatu ditatehkan bakaja mambaok turun diaja mancotok-cotok, sasampai di tapi tabek anak itiak tajun ka aia baranang ilia jo mudiak ibo awak nasib jo ayam nak, mamanggia bakotek-kotek balari sabaliak kolam itiak nan tidak acuah lai.

Ujuang kato buah rundiangan, adopun mamiliah parampuan nan mamanuhi rukun jo syarat untuak jadi pasangan hiduik mustilah mamandang unsur nan anam. Yaitu unsur kecantikan, unsur keturunan, pendidikan, ekonomi, moral dan agama. Kok indak panuah ka ateh, panuah ka bawah jadi juo asal jan sirah nilai rapornyo. Misalnyo, indak usah nan rancak bahenol bana sabantuak artis pragawati, tapi usah pulo nan pencuik basagi-sagi dimaalah sayang disangkuikkan, haa…. Oo soal keturunan, ndak baa doh urang biaso kabanyakan, nan paralu bapaknyo bukan pamaliang, mande pun bukan perek indak pulo asa palasik. Kok ka bansaik, bansaik molah. Tapi usah nan bansaik banyak utang. Sahinggo baru sapakan bini awak urang lah antri pai managiah, ijan tu.

Kok pandidikan pulo minimal tamaik SMP satingkek jo Sanawiah, cukuiklah itu. Sudah itu akhlak, aa iko mutlak paralu. Carilah gadih sopan urang saulah, nan tau baramah tamah, nan paragiah jo pamurah, nan paibo pasidakah, nan panyantun ka urang susah tapi ikhlas karano Allah. Baa pulo jo agamonyo, bialah ndak siak bana, cuman nan limo wakatu ndak tingga, puaso ibadah wajib, nan sunat banyak saketek, tatap takarajokan. Istimewa nan ciekko nak, rancak labiah bini dari awak. Supayo apo, supayo takalok lai manjagokan, kok lupo ado ka mangingekkan.

Sahubuangan masalah nangko nak, ado rumus diagiah Nabi kiro-kiro kato baliau dalam bahaso caro awak, adolah ampek kriteria cri-ciri istri tauladan. Maa nan ampek, yaitu apobilo dipandang hati awak sanang, apobilo disuruah nyo capek pai, apobilo dibari gadang hatinyo, apobilo tapisah elok laku. Itu, sabaliaknyo pulo nak, tando-tando istri cilako nan partamo panampilannyo bantuak cimutu samak-samak mato mamandang (heh…), badan kumuah rambuiknyo kusau, ba kain ndak sandereh, muko masam suko pambudek, katiaknyo babaun padiah, atu, tu. Nan kaduo, kalau disuruah inyo pambantah. Asa dilarang dilangganyo, diajai bantuak rang cadiak, namuah batangka bakaluak arang, badebat batagang ariah, ciek dek awak saribu dek inyo. Nan katigo, kandaknyo barapi-api, mamintak tiok sanyenyek tak piduli di mungko urang, tapi dibalikan nan murah masak cacek, diagiah nan maha tak nyo rajan. Nan gadang indak badaso, nan panjang cumeehkan awak talengahkan disembanyo heh…. Aa iko nan panghabisan, nan panghabisan pangguntiang dalam lipatan, pamanciang dalam balango, penghianat saiahnyo bana. Diadok-an cando saulah, bapurak-purak setia mesranyo alahurabbi. Tibo di baliak pambulakangan, kasiah pindah sayang bapaliang, biliak ditunggu urang lain. Nan bak pantun lah disuaian basaubin anak rang kamang, belok ka Batam pulang pai di pasa banto pamainan, apo katenggang induak samang, di sangko oto di garasi kironyo urang manambangkan.

Nak, itulah bunyi pitaruah ayah nak, tantang mamiliah parampuan untuak diambiak ka jadi istri. Jampang kok tibo partanyaan, baa caro manyalidikinyo. Jawabnyo mudah sajo, masalah rupo jo rawik badan bisalah dipandang langsuang. Sawajah asa katurunan kondisi dek ekonomi latar balakang pandidikan, buliah dicari informasi, ditanyo kian kamari, basiasek bakeh kawannyo. Tapi soal pribadi pambaoan, ataupun amal jo ibadah, bayangnyo nampak di parangai caliak korelah tingkah laku sinan kasiah gambarannyo. Kok baitu malah surah ayah, tantu kalian bapandapek, supayo siang nan bak hari, supayo tarang nan bak bulan, nak nyato hitam putiahnyo, tantu pajatu digauli bana. Dibaok bakawan arek, dipacar bacewek-cewek, barulah dapek dipahami. Kok ampo bialah nak tabang, boneh naiakkan ka rangkiang, hati nan tidak ragu lai, he . . . .

Sabanyo nak soal pacar mamacar ko, ba pole istilah lamo, bagandak caro saisuak. Di hati ketek kami rang tuo, samiang haram ndak katuju malah cilako tantangannyo. Sabab apo, sabab diliek contoh ka nan sudah nak, kalau api jo bensin lah barampia nan katidak nyalo tabaka, suliklah bana manjagonyo antah dibateh dindiang kaco. Tansano lai hiduik manggajolak yuang, rumah nyalo, kampuang tapanggang, kalam nagari diasok-I, jangguik ayah ang dilalahnyo. Tapi samantang pun baitu, karano dek anak mudo kini, batin maaja indak pa’arek radar lamah amper bakarek tak paham ciek juo jo korenak, kok itu namonyo to the point, tembak tupai bacokok mariah silahkan bacewek, bapacaran, apo boleh buat. Tapi awas, jago jarak ingek jo diri. Martabat di paliharo, anak urang disalamaikkan.

Kok wakuncar kecek kalian, wajib kunjung pacar kapanjangannyo atau pai apel jo malam minggu, musti tau aturan lalu lintas, mangarati jo rambu-rambu jan sampai awak kanai tilang. Elok-i urang sarumah, sayangi adiak-adiaknyo, muliakan rang gaeknyo, baso-basoi dunsanaknyo. Kecek urang kan alah tandonyo arok jo tinaman, siang tarangi di rusuaknyo, pataguah paga bakuliliang jan lupo jo pupuak kandang. Kok maota basantai-santai baoklah duduak di baranda, mangecek maagak-agak, galak usah marahe-rahe, pulang malam jan laruik bana. Nyampang ingin kalua rumah, bajalan-jalan rekreasi musti saizin bapak mandehnyo batantu kama batujuan, sate sabungkuih itu wajib tu, he . . . .

Pendeknyo mukasuik maajuak urang, awakpun ka kanai ajuak. Ingek-ingek tamakan umpan nak, kononlah pulo bedonyo tukang panciang dijujuik ikan galang gadang mamandanyuik. Sopan-sopan dalam bagaua pantangkan tasingik budi paliang cilako anak bujang lasak tangan tadorong jago-jago resek panja kumari awai, indak luluih EBTANAS nak, drop out kasudahannyo picayolah ang.

Ado ciek nan manggamang nan mahantu-hantu di pikiran, yaitu dek asik cubo ka cubo, gilo dirintang hati gadang hilang tujuan nan usali, ibarat urang mambali kudo ko nak, baa urang bali kudo, dicubo nan kareh runggo dipakaikan palano sirah lalu diracak ka galanggang, lari sabaliak duo baliak lah panek kudo balapehkan. Dicakau tangguli anguih dipasangi pangaik bendi, cacek tibo salah batimpo, tinggalah kudo jo nasibnyo. Disemba pulo nan bacak putiah inyo nan bantuak rajo bajalan. Kasudahannyo lah marasai kudo sakandang kudo kuku caia pungguang malaleh, bulu kusuik ikua lah regek, ulah dek ciluah salah niat janji mukia jo bali orong sumpah bagumam baidokkan. Usah tajadi tu anak oi…. Utang lah nyato tapabuek tu nak, hukum karma lah mananti anak cucu ang pambaianyo, na’uzubillahhimin zallik.

Saketek nak, taserak ka ayah piliah, tacicia ka di japuik sawajah umua jo pangkeknyo, ado bana rumus jo ukurannyo. Slisiah umua nan ideal yaitu saparo ditambah tujuah. Aratinyo, umua padusi nan sadang elok satangah umua laki-laki ditambah bilangan tujuah. Umpamo awak baumua duo puluah, nan padusi andaklah sapuluah ditambah tujuah tapeknyo baumua tujuah baleh. Baitupun kok marapulai umua duo puluah anam, anak daro musti saparo dari duo puluah anam tigo baleh ditambah tujuah duo puluah. Umua duo puluah sadang elok, atau kok ka labiah jan banyak bana kok kurang jan sampai jauah, nak saimbang kabau jo padati. Tinggi badan pun dikaji pulo, mangko sarasi bapasangan nak elok roman baiak dipandang, jan tinggi padusi dari awak. Satidak-tidaknyo beda satampo ataupun samo saukuran. Nah itulah nak, lah ayah surahkan caro-caronyo baa manilai rang padusi ko aa cubolah nalarkan jo pikiran satitiak jadikan lauik kok sakapa turun gunuangkan sado nantun ilmu ayah.

Katahuilah nak, salain kodrat nan duriah nikah kawin ko ajaran syarak parentah langsung dari Nabi, hukumnyo wajib fardhu ‘ain nilainyo ibadah amal saleh asal kan Lillahi Ta’ala atau karano Allah, sabuah hadis mangatokan maananyo sajo ayah baco “Hai para pemuda, kato Bagindo Rasul kawinlah kalian kalau sudah mampu karena perkawinan akan menundukkan pandangan nan menjaga kehormatan, tapi kalau belum sanggup berpuasa-lah sebab puasa akan menjadi penawar”, Hadis Riwayat Bukhari Muslim.

Cukuik jaleh cukuiklah tarang bukan, bahwa gunonyo kawin diwajibkan untuak tujuan jo mukasuik manjinakkan nafsu syahwat, gejolak batin nan bakobar mahampeh gairah insan nan bak ombak parang jo pasia musim pabilo kalarainyo. Mako perkawinan adolah muaro, perkawinan adolah banda aliran bakeh lapeh saluran mandapek ridha Allah. Tapi pulo, nyampang kok jauah tak tajalang, kok ampia indak taturuik, indak mampu indak takao, ulah dek bansaik badan diri mako kito disuruah bapuaso. Dengan puaso mananggang makan kurang zat api dalam tubuah manurunkan spaning ibaraik listrik manyuruik-i kayu dalam tungku nak taduah angeknyo baro walau tak sampai mamadamkan.

Anakku, nafsu sabagai rahmat adolah anugerah Allah Ta’ala nan tak dapek dek Malaikat patuik ditarimo disyukuri malalui nikah parkawinan. Sinanlah latak kamuliaan nak, sinanlah nilai ketaqwaan mencapai derajat jo martabat, insan nan kamil sejatinyo. Tapi, nak kok indak jalanan pasa nan batampuah labuah nan golong nan baturu, mambali barang baecer manyeo sakali pakai maminjam basuko-suko alamaik panyakik nan ka buliah nak, tangguang lah AIDS jo HIV atau pun fisik nan samo lapeh kawin yes nikah no, mako jatuahlah awak ka tingkek hewan kumpua kabau jo kumpua kambiang itu istilah paliang cocok.

Satantang masalah nangko nak, harapan ayah basampaikan. Nyampang isuak umua lah cukuik sihat adoh pitih manaruah alah bamampu lahia jo batin usah ang mananti lamo bana hiduik mambujang tak babini. Sabab baalah jo baitu kok lamo biduak di kualo basauah di bawah tabiang baban indak muatan kosong angin kancang aruih bapesong lidah ombak malapia juo. Ayah takuik nak, biduak ang karam di tapi maratok pulau di subarang hanyo kok buliah pintak jo pinto, lapehkan dulu adiak padusi, awak mairiang di bulakang, baitu sifaik laki-laki hiduik di alam Minangkabau. sasuai jo zaman kutikonyo, di masyarakat alam Minangkabau sampai manjalang jo ka masuak soal jodoh kawin bakawin monopoli di tangan mamak, kok gadih lah mulai gadang satumpak umua limo baleh mulailah mamak bausaho siapolah urang ka dijapuik untuak pasangan kamanakan. Sakirolah nampak nan diangan alah basuo nan katuju sasuai pulo paretongan, mako langsuanglah batunangan. Cupak tatagak kaji si ragian takambang kaditiru hukum nyo syaraik kadipanuhi sapanjang adat nan bapakai. Parsatujuan nan kapunyo ndak paralu, ndak paralu katuju ndak katuju kok gaek baranak tujuah awak lah calon nan kaampek, tarimo sajo. Pantang bapatah kecek mamak, cilako gadih banyak cencong. Sabab indak nan cadiak dari mamak, indak nan tuo dari kako pasang sudah paku lah mati tak buliah dianjak lai. Nyampang sarupo rang anggan barani manggeleang panjang mahambuang-hambuangkan diri, mako bagilia urang mahariak batitik jo tangkai sapu atau diarak jo limau tawa disambua jo pinang tuo, dikatokan paja lah kanai urang malapeh kapandaian santuang pilalai tu agaknyo.

Baa satantang jo ayah paja, status baliau urang sumando, tugas nyo cuman manikahkan. Soal jodoh soal baralek itu urusan mamak rumah sutan tingga mangamek-ngamek. Datang tamu duduakkanlah, urang makan dibasoi, paruik sandirilah malapiak maluncua pulang karanggai.

Adapun nan bujang-bujang, jo kok dibandiang jo nan gadih. Agak mardeka pilihannyo. Hanyo dimaso kawin jolong, mamak mambari kato mati tibo maulang kaduo kali bebas mamiliah nan katuju tingga malapor ka famili. Tapi kok ado silang sangketo antaro kaum kaduo pihak, tibo parentah mancaraikan lapatkan talak sinan juo walau sadang bakasiah sayang. Itu dulu nak, dulu sangkek jaman panjajah. Alun banyak urang marantau maso adat basajaluah. Kini kok ayah liek ayah pandangi, bia di kampuang atau dirantau, nan ajuang nan darai samo sajo lah jauah bana parubahan sarupo siang dengan malam. Maso talangkai lah balipek pasangan cari surang-surang, induak bapak tingga maangguak, mamak kanduang tak dapek bunyi dunsanak tagak mahaminkan. Kok adoh pihak nan mambantah, nan tuo mahampang jalan, nan cadiak gilo mambujuak nan mudo jo karek kayu rencananyo ka jalan taruih kawin lari kini lah mode. Manga wak, atau sangajo pakai kaluan dipauik saeto tali baa nyo rang mambatakan pajalah hanyo tigo bulan tapaso baralek juo. Nan bedonyo nak, nan bedonyo dek cinta mako lai juo, cinta buto indak mancaliak marumbu dimaa tibonyo sampai disalah tak barampun urang kapia nan dipiliahnyo bakarek rotan jo famili. Ditabang kayu nan landai indak dikabuang-kabuang lai, pucuk tatanam di pamatang tabang kalian jo parangai indak kana-kana lai banyak nan ketek nan ka gadang. Jo kok dicaliak sacaro jujur nak, diukua jo pola rukun Islam sasuai pulo jo sandi dasar hak-hak asasi manusia mako sistem perkawinan urang dulu kurang adil kurang manenggang. Kabebasan wanita alah tapasuang, hak bapak dirampeh mamak urang sumando ndak bapungsi sasuai ungkapan jo kacikak urang sumando baa buliah katumbuah namun sunatullah tatap barlaku. Zaman baputa maso bareda barubah nilai bageser sakali aia gadang sakali tapian baranjak baitu papatah mangatokan. Kini panantuan jodoh di tangan anak, tangguang jawab bapak lah bulek panuah dominasi mamak lah lamo runtuah, baliau hanyo tingga lambang hak sakadar dibari tahu bukan maitam mamutiahkan. Tapi sayang, sayang baribu kali sayang ibaraik maukia talampau rawik, bak baragiah tasorong karuak. Generasi kalian kini lah malampau ukua jo jangko makan tabu jo urek-urek mandabiah manampuang darah. Sudah keterlaluan, nglunjak bahaso Betawinyo. Cobu pikia, dengan alasan hak asasi, kalian malenggang jalan surang mangikuik datak kato hati, biarkan anjing menggonggong namun khafilah jalan terus itu motto nan bapakai. Tapi kamipun ibu jo bapak mampunyai pulo hak asasi, nan kalian lanyau baok lalu. Barulah gapuak bagarundang kubangan raso awak punyo rupo jo loncek di pamatang apokah itu adil?. Bukankah latak ridho Allah diateh ridho urang tuo? Katahuilah nak, mangkonyo sampai sayang bapak inyo sarahkan anak gadihnyo ka tangan pamuda baiak-baiak panyambuang tangan asuhan. Mangkonyo cukuik samparono kasiah mande bakeh si bujang, nyo nak mayakinkan parampuan kapanyiliah badan dirinyo malanjuikkan kasiah tabangkalai. Disinilah cucuanyo curahan rila atau tapaku aliran restu nan manjadi miliak ayah bundo.

Santano kalian rompak paga kami apo ka dayo urang tuo baluluah tangih bakaluahkan. Dan baalah jadinyo isuk, jo kok tagunjam dalam ibo hati, takana jariah manggadangkan Tuhan kok berang mambangih “nazubillahi minzallik”. Dek sabab karano itu, supayo nan pai hati nak elok, nan tingga hati nak sanang, kito tarah bagian pangka disisak arah ka ujang, nan tangah samo diambiak. Caro lamo saik salayang caro baru guntiang sasiba, bapilin rila jo maaf sinan tarantang kaadilan. Yaitu, katuju dek urang ka mamakai sasuai jo urang kamamandang, itu rumusnyo. Katuju sajo dek kalian ndak sasuai jo ibu-bapo adolah mungkin pasangkan, sabaliaknyo sasuai bana jo kami ndak katuju dek kalian mustahil bisa dilangsuangkan. Mangkonyo elok nak, barilah-rilah jo mandeh kanduang basuko-suko anak jo bapak sahayun angguak famili, itulah sandi jo pondasi tampek bapijak pangka tiang tunggak nan kokoh rumah tanggo. Lamak kalian nan mamakai sanang hati kami nan mamandang sumarak nampak di nagari.

Kini nak ayah bilang ayah papakan, siapo nan haram dikawini sapanjang hukum syariat Islam, ataupun nan tacacek jo tacalo manurut adat Minangkabau, ado tigo baleh parampuan nan tidak boleh dinikahi. Yaitu, Satu Ibu nan manganduang nan malahiakan tarmasuk ibu dari ibu dan ibu dari ayah atau nenek kanduang. Nan kaduo, anak kanduang tarmasuak cucu dan katurunannyo kabawah. Tigo, dunsanak kanduang bia saibu balain ayah, atau saayah balain ibu. Nan kaampek, dunsanak padusi dari ayah. Nan kalimo, dunsanak padusi dari ibu. Nan kaanam, anak padusi dari dunsanak laki-laki atau anak pisang. Nan katujuah, anak padusi dari dunsanak padusi yaitu kamanakan. Nan kalapan, ibu nan manyusui barikuik ibu dari ibu baliau. Sambilan, dunsanak padusi sasusuan sarato anak cucunyo kabawah. Sapuluah, ibu dari istri atau mintuo, salamonyo ndak buliah. Nan kasabaleh, istri dari anak atau minantu, walaupun lah bacarai. Nan kaduobaleh, anak tiri walaupun ibunyo alah maningga ndak buliah. Nan katigobaleh, dunsanak padusi dari istri kacuali indak dipasumbayankan.

Nah itulah urang-urang nan tidak buliah dikawini, di zaman Rasulullah dan sahabat diharamkan juo mangawini para jando Rasulullah pun terlarang mengawini perempuan nan masih dalam iddah. Adopun bagi urang Minangkabau nan baradat basandi syarak, basyarak basandi kitabullah, salain dari urang nan tigo baleh ado pulo urang salapan nan bapantang sapanjang adat. Yaitu satu, urang badunsanak ibu; nan kaduo, badunsanak ayah; nan katigo jando dunsanak kacuali kalau dunsanak lah maningga; nan kaampek jando mamak bia bacarai iduik atau bacarai mati indak buliah; nan kalimo jando panghulu dalam suku aratinyo panghulu awak sandiri; nan kaanam sahabat karib ibu; nan katujuah kiliran subalah manyubalah tu lah dianggap dunsanak; nan kasalapan urang sapasukuan.

Namun didalam larang pantangan indaklah samo tiok nagari, ado nan labiah dari salapan. Ado nan buliah sapasukuan asakan panghulu la balain, ado tu. Ado pulo parjanjian duo suku nan tak buliah ambiak maambiak. Atau lain sabagainyo, manuruik paraturan suatu nagari.

Nantik di suatu maso nak, tibo di janji nan bakarang tibo di padan nan baukua sinan marawa nan baturiah kato buatan batape’i. Waang ka duduak di majlis barado’an jo tuan kari di lingkuang urang nan banyak. Di situ hadir ibu-bapak mamak jo bako handaitolan karib kerabat langkok sugalo nan patuik-patuik urang kaduo balah pihak. Salasai katubah dibacokan mairiang istighfar jo syahadat, mako di dalam bajawek salam ganggam-baganggam samo arek waang pun maucap kabul manjawek ijab calon mintuo ikolah bunyi lafaznyo:

“Aku terima nikahnya dengan mas kawin yang tersebut tunai”

Sakalimat ndak buliah putuih sahangok ndak buliah carai. Itulah ikarar janji satia. Itulah panobatan bagi rajo-rajo, itulah pelantikan caro pejabat, SK turun tugas dimulai status awak kini suami komandan di rumah tanggo.

Sasudah baijab kabul panyarahan tugas jabatan dari mintuo ka minantu lalu dibaco sumpah jabatan nan banamo ta’lil nikah, kanduangan isi di dalamnyo yaitu mambari hak kapado istri mamintak pasah talak satu kalau basuo palanggaran, apo nan dilangga yaitu anam bulan tak pulang-pulang kaba indak barito indak. Nafkah lahia tak dibari nafkah batin tak diagiah ataupun manyaki’i lahia jo batin main tangan sumpah sarapah. Kok ka jo a nyo diluluihkan nyo baia pitih saribu uang iwat tu namonyo mako jatuahlah carai sandirinyo. Mako lah lakek hitam jo nan putiah bateken batando tangan, barulah do’a dibacokan, maamin urang nan hadir maikuik sagalo Malaikat, Allah mandangan dari Ar-Rash. Saibarat malapeh kabalaia, kami nan hadir balirik di dermaga mamandang kalian naiak sampan nan surang lah tagak di nan kodoh, nan surang lah duduak di kamudi sambia badayuang ka subarang. Tangan malambai do’a mambubuang sampailah kalian ka pantai bahagia. Mandapek ampunan ridha Allah rasaki malimpah ruah, anak nan saleh dan saleha Amin, Amin Allahuma Amin.

Kok itu tajadi isuak nak, nan paralu ayah ingekkan musti nampakkan parubahan didalam laku jo parangai gaya jo sikap pambawaan. Kapatang awak ramaja kini lah jadi rang dewasa gala pusako lah bapakai. Untuak itu kok mangecek maliek-liek bagarah magak-agak bacaruik sakali jangan. Nampakkan wibawa ka nan ketek samo gadang di baso basi jo nan tuo mulia baistilah. Kalem kecek rang sinan tapi kok ota samakin dareh, ruok ka bubu balabiahan namuah bagaluik di nan rami alun patuik manyandang gala doh. Asa manampak anak gadih nan kamek nan kuniang kuak mato bak alang ka manyemba lidah nyo taulok-ulok tangannyo mangapa-ngapa tandonyo nikah ndak barakaik. Ibaraik urang baliak dari makah koee alun mandapek haji mabrur, jikok pagawai karyawan kurang loyal randah komite marusakkan korp persatuan. Ingeklah awak ko suami urang, masyarakat umum jo lingkungan lah mambao duduak samo randah tagak samo tinggi sa martabat jo pergaulan. Kanalah awak ko minantu urang, kapamenan ka babanggakan, kabacaliak-caliak dari jauah, sadarilah awak ko sumando urang, awak ko baipa bisan, awak ko basangkuik pauik, tenggang nan banyak ka gauik gapai ulah dek miang badan awak. Kok iyo awak calon pamimpin, ka jadi kapalo rumah tanggo. Pahami bana nan ka di pimpin corak tabiat jo parangai watak karakter nan padusi. Tarlabiah dahulu katahuilah tantang riwayat kajadian asa muasa samulonyo, bahwa takalo maso saisuak sangkek Adam surang diri mauni Eden Taman Firdaus, sadang nan lamak-lamak lalok Tuhan patahkan tulang rusuaknyo bagian nan kida paliang bawah, mako tarjadilah Hawa. Baitu Tuhan manarangkan, sacaro filosofi kejiwaan, sifat-sifat padusi indak jauah barubahnyo jo sifat asa kajadian. Tulang rusuak itu panjangnyo sajangka labiah lawehnyo sajari kurang bangunnyo bungkuak salayang, diluruihkan raso tak mungkin dibengkokkan bapantang pantah, lunak-lunak kareh malantiang, sabantuak busua induak panah. Itulah isyarat klisenyo baoan watak parampuan. Inyo kareh tapi mahayuak bak per wajah basusuk inyo pendek tapi lajangnyo jauah malayang, inyo egois, inyo manjo, cengeng, paraso hati, paijok, ingin dilinduangi. Mangko kok lai bapakai sifaik saba malakok jo kasiah sayang pahami kiek manjinak-i mako dibaliak nan lamah lambuik tasimpan daya kakuatan labiah bak bom jo mariam jan dek awak manembakkan.

Nan kausah sakali jangan, mamaso jo kakarasan main tangan balapuak lapak main kato manyumpah-nyumpah. Di muko bakcando takuik dihati nio mambarontak, tubuah nyo dapek dipasuang batin tak mungkin di tunduakkan itulah inyo parampuan. Untuak mambuka palang hati nak masuak ka ruang jiwa, ado pitiuah ka dipakai yaitu ampek tagah jo larangan, ampek pulo suruahannyo. Adopun ampek nan terlarang, partamo usah panyabuik padusi lain pambandiang-bandiang jo nan dulu, pacar lamo cewek saisuak kawan samaso bujang-bujang nostalgia sangkek sekolah, usah. Kunci areklah dalam-dalam simpan di gauang lubuak hati bak bunyi sibuah pantun koto ka ciek jo balai belo tigo jo kampuang paninjaiuan usah tabatiak tabarito bialah luluah di ganggaman. Paliang sakik dek ang padusi kalau miliaknyo digaduh-gaduh punyo sarikaik jo nan lain walau bayangan namo sajo, itu ciek. Nan kaduo, usah pamuji bataruih tarang, atau pancacek bakaleperan. Kalau istri disanjuang-sanjuang dipuji bamuko-muko, alamaik ka tinggi gabubunyo bisuak kok lupo jo daratan tibo sombong ongeh takabua, sabaliaknyo nyampang basuo tak katuju nan laia atau nan batin usah dicacek tembak lapeh. Tarumuak bana pikirannyo datang lah minder randah diri bak ayam kalah jo sabuang. Tapi kok manyanjuang salayang sajo ijan bakasan sambuang paran kok mancacek maagak-agak jo sindia lalu karundiang lapia baliau sambia galak, tu. Nah nan katigo, usah palecehkan di muko rami, ko no lah dakek dipabisan sabagai misal jo umpamo dikatokan pajako tinggi rasakiee ko mah sajak babaua udi taruih galeh susuik jua bali kandua raso tabali kabau punco. Ndak buliah tu nak, ndak buliah. Kalaulah awak marandahkan urang lalu sato malanyau, jatuah merek kabua raginyo sadangkan masih kadipakai laki nan pandia kecek urang. Nan kaampek, usah ringan tangan, iko nan paliang ayah bandi ko. Sajak sahari dalam rahim taruih manganduang malahiakan induaknyo taseso siang malam bapaknyo marasai cari makan kini lah gadang gadih rancak diagiahkan nyo elok-elok tibo dek awak dilampangi, biadap. Ang tau, inyo tu banyak nan punyo tu, salain dari mandeh jo bapak inyo tu punyo kaumnyo, inyo tu punyo negara, inyo tu punyo Tuhan Allah. Lamak-lamak sajo manangani, taroklah dosonya ndak taampunkan, ulahnyo malampau bateh, ndak mungkin tabantuak lai sarahkan baliak ka bapaknyo, pulangkan mandat kanan punyo. Tapi usah disakik-i urang, ijan dilampang-lampang anak urang, sabab istri bukanlah hewan nan tahan pukua tapi manusia nan tahan kieh, ingek tu dek ang.

Kamudian nan dari pado itu, adopun ampek nan basuruah. Partamo, turun tangan kalau nyo sasak. Antaro suami di satu pihak dengan istri di pihak lain, lah batantu bidang karajo lah nyato tugas surang-surang. Suami mencari nafkah, nan jauah kadiampiakan, nan tidak kadiadokan, batenggang usaho jo kalakah. Istri mauruih rumah, mamasakkan barang nan matah, manyusun, maatok jo maatun, mambagi, maagak, maagiahkan. Mako tagaklah di kakok masiang-masiang, usah sarupo gotong royong kian gamak kumari kaca, nan papa mancingok paja, nan mama mangapiang kayu, jaan tu. sumbang jo jangga dipandangi. Akan tetapi, nyampang istri kurang sehat, lamah-lamah baru basalin atau karajo talampau sibuk bangkalainyo duo jo tigo, cucian sadang batumpuak, nasi lah patuik di kadangi, samba anguih, tareka iduik, paja nan ketek digendongkan uni nyo gilo maranyah, nan tuo mintak jajan, apaknyo manonton tipi itu namonyo bapak mada. Saat-saat ndak bak nantun nak, kito mustilah turun tangan tanggulangi apo nan mungkin paliang kurang manyapu-nyapu manggiliang lado ndak salah manyuci piriang patuik sajo apolai manggosok manareka prihatinlah jo bini awak, payah jadi rang padusi tu. Aa iko ciek lai, alah manjadi kodrat alam nak, kok istri mulai manganduang banyak lah tingkah jo parangai barubah sifaik sakutiko ulah cando babuek-buek kadang-kadang katonyo awak busuak, manjajok satangah mati, ado kalonyo sayang bakalabiahan ndak buliah kalua rumah, kandaknyo tak masuak aka, tangah malam mintak es krim, taragak jo ampiang dadiah kama dicari di jakarta, alah musim mintak durian susu kudo tolong carikan minyak bensin bajilek-jilek, pendeknyo macam-macamlah parangainyo. Nyampang basuo nan baitu nak, musti saba yo nak, saba. Itu ujian calon ayah tu, bak palonco di mahasiswa mamutuih silek jo pandeka. Makonyo ayah ingekkan, usah batangka basiarak, kok non baganyi jo bacarai karano urusan tetek bengek. Patah kamuniang junjuang siriah, jelo-bajelo kailaman, sapatah kaji basalisiah usahlah surau ditinggakan. Nan katigo, aja bagaua jo ipa bisan, suruah inyo bamasyarakat, jarang bana urang nan mampu marukunkan istri jo mandehnyo. Itu sababnyo timbua kacikak kahandai-handai di tapian katonyo antaro induak jo bini urang jo batin basumbaean. Apo sababnyo, sababnyo karano mereka nan baduo raso samiliak samo punyo barabuik kasiah diri awak, hak ibu raso talenggang dek tibo padusi lain padohal inyo nan manggadangkan. Istripun raso mamiliak-i. Sacaro hukum jo syarak sapanjang adat jo undang, suami hak dek istrinyo indak siapo ka mamisah. Kaduonyo batua, kini satu daerah duo tuan surang kasiah nan ciek sayang ibu ingin maatur anak istri mandeen mangapalo baenjo-enjo kaduonyo. Iyokan kecek rang gaek, batabua-tabua laki-bini diacuahkan amai paja durako ka mandeh kanduang ndak ciek jo nan ka elok. Mako ayah ingekkan pandai-pandai jadi gubalo nak, usah kandua tagang salapik paharek pilin silaturahim. Di aja makan sadaun tapi usah sakandangkan, ma’ananyo adil-adil tagak di tangah jan oleang bapindirian pakaikan sifaik bijaksano adokan pendekatan psikologis ratangkan jambatan batiniah, hanyo usah talampau kareh kok non pulo iduik sarumah, arek-arek lungga mangkonyo elok. Nah caro baipa jo babisan, biasokan jalang manjalang, tanamkan raso ukhwah sahinggo hilang kacimburuan terwujud keserasian dalam keluarga besar ipa-bisan. Nak nyo batumbuah kapandaian batambah pangalamannyo, istri diaja bamasyarakaik apo kok itu darmawanita, di PKK, di perkumpulan, di pengajian majlis ta’lim atau di kegiatan olah raga di arisan di julo-julo, pendeknyo asalkan basifaik positif palapeh. Tantu sajo dimonitor dari jauah jan kumat panyakik induak-induak. Aa panyakik induak-induak, partamo bajoak, batandiang lagak, nan kaduo bagunjiang mancukia urang. Dek asik ota ka ota lupo tugas di rumah tanggo, tapaso makan kalapau sinan bamulai basisangek, hati-hati nak. Lah, aa iko nan panghabisan nan kaampek bakato baiyo bajalan bamulah pakaikan sifaik musyawarah, walaupun awak pamimpin kecek awak, pucuak bulek di rumah tanggo bisa maitam mamutiahkan tapi indak buliah bakato surang mandeen bahati ciek, jangan. Mamakan usah mahabiahkan, manabang indak buliah marabahkan. Diktator awak tu namonyo, sadangkan adat bawasiat, nak tuah kato sapakaik, cilako kaji baselang. Syarakpun ado manyuruah, “syura bainahum” bermusyawarahlah antara kalian, itulah inyo demokrasi caro negara baiyo-iyo bahaso awak disinan rahmat ka turun. Apopun langkah ka ditampuah, rencana proyek gadang soal rumah soal usaho, atau urusan ketek-ketek mamiliah warno kain saruang, umpamonyo. Sadonyo musti jo mufakaik jo musyawarah. Nyampang putusan lah diambiak dek awak nan tau masalahnyo. Atau dek sifatnyo darurat musti diambiak kasimpulan, musyawarahpun paralu walau sakadarn formalitas. Saindak-indaknyo mambari tahu. Bahkan, bahkan kok anak kalaulah gadang wajib diajak bamufakaik usah dibaok lalu sajo. Insya Allah nak, kok nan ampek tagah lai tainda, ampek suruah lai tapakai, lidah masin kato badanga wibawa tumbuah di keluarga suami teladan kecek urang.

Baitulah nak, dek hari lah laruik juo. Ayah tak lamo ka mangecek lah hampia tibo di jangkoan jam habih kutiko sampai rundiang usai di caro tamaik surah baranti nyo lai. Tapi sabalun bakasudahan terakhir ayah ingekkan adopun laki-laki di tanah Minang, mamikua banyak tangguang jawab, disampiang istri jo anak-anak, ado dunsanak kamanakan, sarato bakaum famili, taruih bakampuang bahalaman. Basuo dalam pantun papatah, kaluak paku asam balimbiang, timpuruang lenggang-lenggangkan, dibaok nak rang saruaso, anak dipangku kamanakan dibimbiang, urang kampuang dipatenggangkan, tenggang nagari jan binaso. Aratinyo, samantaro mauruih rumah tanggo nan mutlak wajib paralu kito dituntuik sacaro moral mambela dunsanak kamanakan, bahkan sacaro materil kalau kaadaan nan mangandak-i. Masyarakatpun disambiakan nak, caro balabuah batapian, caro bakampuang banagari, urusan sosial jo lingkungan, usah awak nak iduik surang, usah. Asa lai beres anak bini, urusan urang masa bodo. Dusanak marando tak diuruih rang gaek tarlantar tak piduli alek urang indak dituruik kamatian pantang manjanguak. Gotong royong sakali haram jangan nak. Usah, ayah tak suko tantang itu, singkek langkah sampik bakisa kucuiklah bumi alam nangko, tibo giliran waang susah langau ijau tak ka mangarongong, pitih nan indak laku lai picayolah ka ayah.

Satantang diri badan ayah, usah dihirau dikhayakan salagi bagarak tulang nangko alun kamakan rumpuik ragek kalian nan indak dibabani. Namun, kok umua singkek capek baminto ayah bapulang labiah dulu, amak ang ameik dicayahkan itu pitaruah dari ayah tu. Kok waang nak tau juo nak, tigo puluah tahun kami babahua banyaklah tangih dari galak, rintang jo bansaik nang ko juo dek senjang kumari sayuik dunia urang indak tabandiang. Balahia manapi-napi, katangah takuik jo galombang, jo tangan kami bakayuah nak, abiah sampan ganti jo upiah, sampai lah kalian di sumbarang. Walau baitu panangguangan saseyuik baliau tak mangaluah, sadaceh indak panyasalan. Ayah pun manenggang lahia batin lalu ta darek jo tahariak alun tajantiak sasek tangan ko nan hati nyo tasaki’i, demi Allah alun pernah. Dek sabab karano itu bela amak ang sampai-sampai uruih jo jari nan sapuluh haram rilah ayah tak rila dunia akhirat haram tak izin nyampang kasiah basarayokan di panji jompo inyo bagaluang, awas waang.

Iko nan panghabisan nak, tutua habih kalimaik sudah rundiang indak barulang lai, dangalah sabuah nangko. Yaitu, kok tasabuik hiduik ka mati tabayang nasib di akhirat, cameh tibo gamang pun datang antah kabaa kok isuaknyo. Lorong di badan ayah tapek bak pantun-pantun urang, maninjau di lingkuang bukik tampak nan dari puncak lawang di dunia bansaik malilik ka mati amalan kurang. Sapanjang kaji nan badanga hadis nan saiah dari Nabi kok sampik mungkin malapangi barek kok lai maringankan, hanyo tigo nan ka manolong nak. Manolah jinih nan tigo, partamo sadakah jariah, kaduo ilmu nan bermanfaat, katigo doa anak nan salihah. Dek seso sapanjang hari indak talakik basidakah untuak kalian sajo tak cukuik konon mangana urang lain. Tasabuik ilmu nan baajakan itu nan jauah sarik bana, sikola tangguang mangapalang mangaji tak sampai katam, pangalaman bakurang-kurang. Antah kok lai nan katigo nak, do’a kalian nan baarokan kok buliah pintak jo pinto sakadar sataguak aia pangipeh angek di kubua tanyo kok lai tapalapeh, kirimi do’a sapatagak. Apolah lafaz do’anyo waang kan alah tau juo. Rabbighfirli wali walidayya warhamhuma kama rabbayani saghira “Ya Allah ya Tuhan ku, ampunilah dosa-dosa ku, ampunilah kedua orang tua ku dan sayangilah mereka sebagaimana mereka telah menyayangiku sewaktu aku kecil”. Tolong yo nak, tolong ciek nan tu lah pintak ayah, nan lain kalian tak barutang ridha jo maaf pamanuhi.

Nah sakian sajolah, disiko sayok patah tabang baranti, paelang marapek di kualo pasan cukuik wasiat sampai pitaruah sagitu sajo tiang dek anak maaf-maafkan. Wassalamu’alaikum Wr.Wb

2 komentar:

Syam Irfandi mengatakan...

Nan Sabana rancak pituah tu Datuak.. Manusuak ka hati manikam ka jantuang..lai taraso tuan

Unknown mengatakan...

assalamualaikum datuak, ambo sangat tertarik jo kato- kato pitaruah ayah ko, bisa kah ambo mandapek kan arti-arti dari metafora yang ado di dalam pitaruah ayah ko datuak, tarimo kasih sabalumnyo,
wassalam..